In februari van dit jaar zag ik deze tweet voorbij komen in een re-tweet van Davied van Berlo. Ik aarzelde geen moment en heb gelijk Arne van Elk en Yvette Bommeljé met elkaar verbonden. De rest is geschiedenis: Yvette ging naar Tsjechië. Waar een (re-)tweet wel niet toe kan leiden!
Op de website van Zenc is er al een ‘formeel’ nieuwsbericht over verschenen, maar nu heb ik eindelijk ook het persoonlijke verhaal van Yvette. Yvette is aan het woord na de ´klik hier om verder te lezen´.
Maar pas op! Het enthousiasme spat er vanaf!
“Net terug van een paar dagen Roznov en Otrokovice (Tsjechië), waar ik dankzij de Twitter van Peter K. een paar dagen mee deed aan een ESF-programma. Hoe het project precies in elkaar steekt ben ik niet achter gekomen, maar dat vinden ze hier ook niet zo interessant. Het is daar telkens improviseren en dat is eigenlijk ook wel zo leuk.
De start verliep wat traag, omdat er op zondag niet werd gevlogen vanwege IJsland. Dus “crisismanagement” vanuit de Tsjechië met omboeken. Uiteindelijk vloog Wizzair (ooit van gehoord???) maandag ook niet. Dus: met de bus!
De reis met de ‘Yellow Bus’ duurde 18 uur. Ik voelde me meer weer helemaal student… Maar toch niet helemaal, want ik kwam wel gebroken aan. Dat was vroeger wel anders!
Ben toen ondergebracht in Roznov – de stad waar mijn contactpersoon woont – in een vakantiehuis van een Hollander die iets doet in de gemeentepolitiek.
Woensdag op naar Otrokovice. Dat is de gemeente die het project trekt en daarin samenwerkt (dat schijnt daar uniek te zijn) met:
- een aantal omliggende dorpen;
- hun zustergemeente in Slowakije;
- Newcastle;
- verschillende regionale zorgaanbieders (zowel care als cure).
Die dag was de 2e dag van het programma (de 1e dag kon dus niet doorgaan in verband met de vertraging die ik opliep door ‘IJsland’). Het was ‘consultancy-dag’. We hebben enkele bejaardenhuizen bezocht en we zijn ook te gast geweest bij een van de dorpen.
“Consultancy?” dacht ik bij mezelf. Wat moet ik hier nou toch aan toevoegen? De bejaardenhuizen zagen er keurig uit. Er was er een in een verbouwd huis voor arbeiders: hartstikke mooi, kleinschalig, veel licht en met veel plezier, zang en dans voor de bewoners. Bovendien hadden ze een spetter van een directeur!
Het tweede bejaardenhuis zat in een gerestaureerd kasteel, met daarin ook nog faciliteiten voor het dorp. Het is wat we hier een ‘multifunctionele accommodatie’ noemen. De investering van het dorp in deze onderneming is echter zo groot dat ze een schuld hebben voor de eerstkomende 100 jaar!
Donderdag en vrijdag heb ik workshops geven in gebouw senior, een gloednieuw bejaardenhuis, met een cafeetje waar zwakbegaafde jongeren een training krijgen in gastheer- / vrouwschap. De jongeren schenken koffie en thee en leren – bijvoorbeeld – bestellingen afrekenen met klanten. Tja, daar heb ik niet van terug.
De Engelsen waren niet gekomen vanwege IJsland. Dat is ze zeer kwalijk genomen: “Die hadden toch ook de bus kunnen nemen?” Ik moest 6 workshops geven over ‘het systeem’ in Nederland, inclusief een beschrijving van de geldstromen.
Marjan, nog dank voor de plaat met de onbegrijpelijkheid van het systeem: men moest er erg om lachen. Zelf vind ik het om te huilen dat een systeem zo ingewikkeld is dat er voor niemand een touw aan vast te knopen is.
Daniëlle, dank voor de filmpjes, ik had ze bijna geskipt omdat ze op mijn laptop blijven hangen, maar daar hadden ze betere apparaten. Niet dat ze nu onmiddellijk vielen voor Share Care (te afstandelijk) en Family Group Conference (.pdf-alert!)(wie vertrouwt zijn problemen aan anderen toe), maar in de Weekend School was men zeer geïnteresseerd. Zelf vond ik het Herinneringenmuseum helemaal geweldig. Dit is een kelder in een Rotterdams bejaardenhuis dat vol staat met oude voorwerpen, waar de bewoners herinneringen kunnen ophalen en zo hun geheugen stimuleren. (We hadden enkele good practices gekozen die in principe weinig geld kosten.)
Maar… …vrijwilligerswerk en maatschappelijk verantwoord ondernemen bestaat in Tsjechie nog niet, dus een Herinneringenmuseum gerund door vrijwilligers zien ze ook niet snel gebeuren. Ook een andere good practice werd verworpen, namelijk de dokter en psychiater die op de fiets zwervers gaan bezoeken. Dat zien zij ze hun ‘witte jassen’ echt niet doen!
De burgemeester van Otrokovice is de trekker van het project; een fantastisch mens. Ze is vroeger verpleegster geweest, dus ze weet waarover ze praat als het over care gaat. Ze was vooral geïnteresseerd in de financiële stromen en de relatie tussen gemeente, provincie en rijk.
De gemeentesecretaris van de zusterstad in Slowakije – die heeft gestudeerd in Nijmegen, dus werd ik begroet met: “Liefde maakt meer kapot dan drank, dus…” – vond onze ‘booze-caravans and -barns’ (drank-keet) geweldig herkenbaar. Hij moet namelijk de drankwet voor jeugdigen uitvoeren. Dat wil zeggen dat er ieder weekend een drankcontrole wordt gehouden bij de uitgang van elke kroeg bij elke minderjarige. Ja, en dan… Wat moet je na het oppakken..? Dat is dus een gezamenlijk probleem en ik ga voor hem na wat wij daar aan fantastische oplossingen voor hebben gevonden… In ieder geval heb ik de volgende suggestie kunnen doen: laat die jongeren in een caravan zuipen, die hoef je niet te controleren. Heb ik toch nog aan consultancy kunnen doen!
Het probleem in Tsjechië is dat ‘community planning’ pas twee jaar geleden is gestart. Er zijn nauwelijks voorzieningen en de voorzieningen die er zijn, zijn afhankelijk van subsidies die jaarlijks worden toegekend. Dus geen enkele financiering is structureel. Ik heb nog gevraagd waar onze internationaal solidaire kameraden in het verleden dan al die tijd mee bezig zijn geweest. Nou, kennelijk niet met voorzieningen voor gehandicapten, bejaarden en andere groepen burgers…
Wat ook herkenbaar is, is de strijd tussen gemeente, regio en rijk. Ter plekke is de oorlog verklaard aan de regio, die uitgenodigd was, maar alweer niet kwam opdagen en wel in het geheim een nieuw indicatorensysteem voor de zorg zit uit te broeden. De oorlog was al verklaard aan het rijk, dat nooit helder is in besluiten en bovendien van de ene op de andere dag subsidies kan intrekken zonder nadere toelichting. Bovendien vragen ze nooit naar de praktijk van beleid en uitvoering op lokaal niveau.
Wat uniek was aan het programma: er zaten 50-60 personen in de zaal (voornamelijk vrouwen). Voor een project een zeer groot gezelschap. Bovendien was het een gemengd gezelschap, met zorgaanbieders / professionals, ambtenaren en politici en cliënten. En ontzettend hartelijk allemaal!
Nog even dit: Otrokovice is de stad van Bata (spreek uit Badja). Ja, dat is die van de schoenen! Hij heeft in de 30-er jaren – net als onze Philips – een heel dorp voor zijn arbeiders gebouwd. Inclusief scholen, ziekenhuizen etc! Voor dat dorp heeft hij eerst een meer volgestort met een naastgelegen berg. Zelfs nu nog bepalen de designhuizen die hij heeft laten bouwen het stadsbeeld. Denk hier eens aan als je langs de Bata-winkel loopt. Dan krijg je bij Bata schoenen opeens een ander beeld en laat je wellicht de Van Bommels staan!
Even ter afsluiting een wijze raad van de burgemeester: je MOET bier drinken om je nieren gezond te houden. En niet zo’n lullige 2-3 glaasjes, nee, toch wel zo’n 5 Tsjechische laarzen is aan te bevelen! Kijk, ik weet niet wat ik ze heb kunnen leren (het is nogal gemakkelijk praten vanuit een luxepositie), maar dit heb ik dan toch maar weer van hun geleerd. En dat wil ik jullie maar weer even meegeven.
Groet,
Yvette Bommeljé